DŽAHIZOVI STAVOVI O PREVOĐENJU U KNJIZI O ŽIVOTINJAMA

Dragana, Đorđević

Komunikacija i kultura online

6

202

222

2217-4257

http://www.komunikacijaikultura.org/index.php/kk/article/view/73

2015-2021/07/07/08:49:46

Sažetak Tema ovog rada jesu stavovi koje je o prevođenju izneo arapski srednjovekovni prozni pisac Džahiz (776-868) u svom čuvenom delu Knjiga o životinjama (Kitāb al-ḥayawān) iz druge polovine IX veka. Iako je reč o delu prevashodno zoološke tematike, u uvodu nalazimo izuzetno vredna zapažanja o prevođenju uopšte, prevođenju arapske poezije, prevođenju tekstova sakralne prirode i intervencijama prevodilaca i prepisivača u tekstu. Džahiz je bio savremenik početnog zamaha najvećeg prevodilačkog pokreta u srednjem veku, kod Arapa i u svetu, pa su mu bila dostupna brojna naučna, filozofska i književna dela u direktnom ili posrednom prevodu sa jezika kao što su grčki, persijski, sanskrit i drugi. Upravo se putem tada nastalih prevoda upoznao sa Aristotelovom fizikom to jest filozofijom prirode, što ga je nadahnulo da napiše jedno od svojih najznačajnijih dela – Knjigu o životinjama. Iako je temi prevođenja pristupio iz perspektive čitaoca, posvetivši joj samo četiri od preko dve hiljade stranica Knjige o životinjama, čak i letimičan uvid u njegova razmišljanja o prevođenju jasno ukazuje na to da je uspeo da prepozna i razloži neka od vodećih pitanja savremene teorije prevođenja. U ovom radu prevedeni su relevantni delovi i analizirani Džahizovi stavovi o prevođenju izneti u tom delu, kako iz perspektive stavova o arapskom jeziku koji su vladali u Džahizovo vreme i osobenosti prevoda koji su mu bili dostupni, tako i u odnosu na ideje moderne teorije prevođenja i nauke o jeziku.