Zbornik za jezike i književnost Filozofskog fakulteta u Novom Sadu
Primary tabs
The Journal for Languages and Literatures of The Faculty of Philosophy in Novi Sad publishes papers in the field of language and literature, except teaching methodology.
DOI: https://doi.org/10.19090/zjik.2019.9
Pages
-
- DVOSTRUKI MODALI U PRIMERIMA BRITANSKOG ENGLESKOG JEZIKA
- Centralni modalni glagoli, zbog svojih semantičkih i sintaksičkih karakteristika, ne upotrebljavaju se uzastopno u standardnom engleskom jeziku. Uzastopna upotreba centralnih modala karakteristika je nekih dijalekata engleskog jezika. Ovaj rad ima za cilj da istraži na primerima iz korpusa British National Corpus da li se konstrukcije sa dvostrukim modalima ipak pojavljuju u engleskom jeziku, da opiše njihova značenja i ukaže na sličnosti i razlike sa dvostrukim modalima u dijalektima. Uvod predstavlja osvrt na modalnost kao kategoriju i njene tipove, centralne modalne glagole, a zatim se ukratko ukazuje na prethodna istraživanja ovih konstrukcija u dijalektima. Centralni deo rada je posvećen analizi, prvenstveno semantičkoj, primera upotrebe dvostrukih modala nakon čega slede zaključci analize. Rad navodi primere upotrebe glagola may, might, must i shall sa ostalim centralnim modalima, a gde je neophodno, ukazuje se i na specifičnosti kolokacija centralnih modala sa polumodalima. Rad dokazuje da su ovakve konstrukcije u korpusu retko prisutne, da ne ispoljavaju određene semantičke pravilnosti i da se semantički i leksički razlikuju od ovih konstrukcija u dijalektima. Prisutne su kombinacije modala sa različitim značenjima (epistemičko, deontičko i dinamičko), a najčešće dvostruki modali samo pojačavaju modalno značenje. Prvenstveno se upotrebljavaju za izražavanje nesigurnosti/neizvesnosti ili mogućnosti.
-
- DŽOJSOVSKA PRAZNA FORMA RAZLIKE
- Rad se fokusira na Džojsov opus, uzimajući u obzir činjenicu da je kritika nastojala da dovede u vezu strukturu i igru sa značenjem u Džojsovom pisanju. Predlaže se da Džojsovi rani prozni radovi imaju dodirnih tačaka sa kognitivnim zakonima koji su kasnije definisani od strane Leonarda Talmija kao sistemi mišljenja. Talmi je registrovao četiri takva sistema i svi oni predstavljaju adekvatne načine da se pristupi izučavanju Džojsovih dela. Sistem mišljenja koji je definisan kao proces strukturalne šematizacije tiče se dovođenja u vezu, kategorisanja i konsteliranja. Ostali sistemi su iznalaženje perspektive (akcenat u rečenici), distribucija pažnje (postavljanje figure u odnosu na pozadinu, to jest kontekstualizovanje) i dinamika sila između elemenata na sceni, uz pomoć koje je, kroz Dablince, Portret umetnika u mladosti i Uliks, značenje jedne reči opisano na mnogo načina. Ovaj rad ukazuje na strukturu reči i sintakse kao na sredstva uz pomoć kojih se kondenzuju različita značenja u Fineganovom bdenju i time vrši uticaj na položaj putanje i znaka koji čine misli distinktivnim. Kao najprikladnija analogija neologizmima u Bdenju pojavljuju se uokvireni i polutransparentni kadrovi iz filma Prosperove knjige savremenog britanskog reditelja Pitera Grineveja, iako ima dodirnih tačaka između Džojsove poetike i one reditelja Žana-Lika Godara. Uzimajući u obzir prostorni raspored reči na stranicama romana, rad predlaže nov hermeneutički aspekt određenih delova teksta koji se mogu videti kao reference prema Zvonaru Bogorodične crkve Viktora Igoa.
-
- EGERIĆ’S STUDY OF ĐORĐE JOVANOVIĆ’S LITERARY-CRITICAL WORK AND THE NATURE OF THE ANTI-DOGMATIC CRITICS’ ATTITUDE TOWARDS PRE-WAR LITERATURE
- У раду је најпре анализирано Егерићево тумачење опуса Ђорђа Јовано-вића и утврђено је да књига Реч у времену, имајући пре свега у виду идеолошки вокабуларкоји је коришћен, није на нивоу других Егерићевих остварења. Уочено је затим да је такавприступ предратној литератури карактеристичан уопште за модерне послератне српске кри-тичаре (чак све до 90-их година 20. века), и проблематизована је природа односа антидог-матске критике према предратним писцима и критичарима. Назначивши да је реч о недо-вољно расветљеном идеолошком односу, у оквиру којег постоје унутрашње нелогичностии недоследности, истакнута је – према уверењу аутора – анахроност и неодрживост таквихкњижевно-историјских ставова.
-
- ELEMENTI PANK FILOZOFIJE U "BETONSKOM VRTU" IJANA MAKJUANA
- Svrha ovog rada je istraživanje elemenata pank filozofije u "Betonskom vrtu" Ijana Makjuana. Polazeći od premise da nihilizam, antiautoritarnost i antiintelektualizam predstavljaju pogodno uopštavanje osnovnih načela pank pokreta, u radu se traga za ovim načelima i ona se identifikuju, kako u ambijentu, tako i u protagonistima Makjuanove fikcije. Premda je roman bio objavljen na vrhuncu pank pokreta u Ujedinjenom Kraljevstvu, Makjuanova fikcija, ne samo da metaforički predstavlja trenutno stanje stvari, već čini i iskorak u budućnost, navodeći precizne razloge za dezintegraciju pokreta, okrivljujući nezrelost i nemaštovitost njegovih pristalica, koji su simbolično predstavljeni u liku četiri protagonista bez roditelja.
-
- ENGLESKI DVOČLANI GLAGOLI SA PARTIKULAMA OFF I ON I NJIHOV PREVOD NA SRPSKI JEZIK – KORPUSNA ANALIZA
- U radu se analiziraju engleski dvočlani glagoli sa partikulama off i on i njihovi prevodni ekvivalenti u srpskom jeziku. U cilju izučavanja različitih vidova prevođenja engleskih dvočlanih glagola, izvršili smo kontrastivnu analizu korpusa koji se sastoji od 80 dvočlanih glagola sa par- tikulama off i on. Korpus je sakupljen iz engleskog romana Atonement autora Ijana Makjuana i njegovog objavljenog srpskog prevoda Iskupljenje (prevela Arijana Božović). Nakon uvodnog dela, koji pruža relevantne teorijske okvire vezane za višečlane i dvočlane glagole, njihov odnos prema kategorijama aspekta i akcionsarta, kao i za očekivane prevodne ekvivalente na osnovu rezultata dosadašnjih studija, centralni deo rada bavi se analizom izabranih primera iz korpusa. U završnom delu rada daju se rezultati i opšti zaključci o tendencijama vezanim za glagolske odlike dvočlanih glagola sa partikulama off i on kao i za načine njihovog prevođenja.
-
- ESEJI JELE SPIRIDONOVIĆ SAVIĆ U SVETLU RELIGIOZNOG MISTICIZMA
- U radu se proučava esejistika Jele Spiridonović Savić (1890–1974): tekstovi koje je sabrala u zbirku Susreti (1944), kao i oni koje je redovno objavljivala u književnim časopisima tokom tridesetih godina prošlog veka. Nekada slavljena, a potom zaboravljena srpska književnica pisala je poeziju (zbirke S uskih staza (1919), Večite čežnje (1926) i Jesenje melodije (1939) i religiozni ep Pergamenti (1923)), prozu (Pripovetke (1939)) i eseje (Susreti 1944)). Školujući se u svetskim centrima kulture (Njujorku, Minhenu, Trstu i Monaku), imala je prilike da ideje pravoslavlja (kao dela svojeg tradicionalnog nasleđa) ukrsti sa idejama zapadnog hrišćanstva, pogotovo u oblasti mističke duhovnosti. Religiozni misticizam je bio duboko inkorporiran u duhovnu srž njenih poetskih, proznih i esejističkih tekstova. Istraživanje mozaika hrišćanske spiritualnosti predstavljalo je za književnicu uvod u novi način razmišljanja o metafizičkim aspektima sveta, ali i o praktičnom delovanju žene, prema religioznim principima. Naše proučavanje eseja bazirano je na naučnim postulatima feminističke teorije o književnosti, koje postavlja pitanja ponovnog otkrivanja marginalizovanih spisateljica i novih interpretacija njihovih dela, i sa stanovišta feminističke teologije. Cilj rada jeste pokušaj revalorizacije datih eseja i ukazivanje na potrebu ponovnog određivanja spisateljičinog mesta u kanonu srpske književnosti.
-
- ESEJISTIČKI IZRAZ U DJELU GLORIJE ANSALDUE „BORDERLANDS/LA FRONTERA
- U okviru savremene književnosti često nailazimo na djela koja nije moguće obuhvatiti jednom književnom formom ili žanrom. U takva djela spada i djelo latinoameričke spisateljice Glorije Ansaldue Borderlands/La Frontera: The New Mestizakoje se žanrovski može definisati kao roman-esej, jer istovremeno sadrži elemente romana i esejističkog izraza. Uz to, ovo djelo predstavlja i mješavinu poezije, autobiografskog pisanja, istoriografije i magičnog realizma. Međutim, u ovom istraživanju se primarno razmatra upotreba eseja kao oblika ili forme, s ciljem da se pokaže da je Ansaldua pažljivo birala esejistički izraz u nastojanju da što adekvatnije oslika stvarnost latinoameričke populacije, posebno žena, s obje strane američko-meksičke granice. Istraživanjem se zaključuje da, kada je u pitanju pomenuto djelo, esej predstavlja najprirodniji književni i formalni ekvivalent onoj stvarnosti o kojoj Ansaldua piše i da ga ona s namjerom koristi kada govori o svojim ličnim stavovima vezanim za pitanja kao što su istorija, kultura, tradicija, rodne uloge i identitet latinoameričkih etničkih grupa.
-
- EXPRESSING OF FUTURE IN FRENCH AND SERBIAN LANGUAGE
- U radu se tretira problematika izražavanja budućnosti u francuskom i srpskomjeziku kroz kontrastivnu i kvantitativnu analizu glagolskih vremena koja imaju tu funkciju. Polazištepredstavlja francuski jezik i metodom jednosmernog poređenja analizira se realizacija prevodana srpski jezik. Kao osnovni cilj se postavlja utvrđivanje najčešćih korespondencija francuskihoblika u srpskom jeziku.
-
- FRAZEOLOGIZMI SA LEKSEMAMA ĐAVO (VRAG) / DEVIL U SRPSKOM I ENGLESKOM JEZIKU
- U radu se ispituju frazeološke jedinice s leksemom đavo (vrag) / devil u srpskom i engleskom jeziku. Uočeno je ukupno 100 ovakvih frazeologizama u srpskom, i 43 frazeologizma u engleskom jeziku. Osim ovih, sporadično se pominju i frazeologizmi sa značenjski srodnim leksemama, kao što su hell, demon, dickens, Mammon; andrak, bes i sl., kao i neke poslovice i izreke. Svi frazeologizmi predstavljeni su u 17 grupa, prema osobinama koje se pripisuju đavolu kao biću, a koje su vidljive u leksičkom sastavu frazeoloških jedinica. Ovakvom analizom može se otkriti koncept đavola u dva različita jezika, u dve različite kulture. Na predstave đavola kao bića koje simbolizuje zlo, uticala su kako mitološka i paganska, tako i hrišćanska verovanja, a često je teško povući granicu između ovih slojeva.
-
- FRAZEOLOGIZMI SA LEKSEMOM JEZIK I CILJNIM DOMENOM JEZIČKE RADNJE U SRPSKOM I U ENGLESKOM JEZIKU
- U ovom radu se ispituju frazeologizmi na srpskom i na engleskom jeziku koji u svom sastavu sadrže leksemu jezik, odnosno tongue, a kojima je ciljni domen jezička radnja. Kao metoda analize korišćena je konceptualna analiza. Frazeologizmi su dodatno razvrstani prema konceptima koji omogućavaju njihovo razumevanje. Upoređujući izraze i uzimajući u obzir načine formiranja njihovog značenja, njihovu strukturu, vrednosne sudove i metaforičke slike koje su u njima date, možemo zaključiti da postoji veliki stepen podudarnosti između dva jezika, što je verovatno posledica univerzalnosti određenih pojava vezanih za osnovu ljudskog funkcionisanja u svetu kao i ljudskog kognitivnog aparata.
-
- FROM POWERFRAUEN TO UNK-FOOD-ESSER ANGLICISMS IN THE LANGUAGE OF GERMAN WOMEN’S MAGAZINE
- This paper examines anglicisms in the language of German women’s magazines. Althougha very common phenomenon in the German language, the term ‘anglicism’ is still not sufficientlydetermined, as the paper shows. The empirical analysis has shown that the English influenceis significant, especially in borrowing nouns, less in borrowing adjectives and verbs. A semanticanalysis of the anglicisms proves most words to belong to thematic fields such as fashion andbeauty. Hybrid compounds, the so-called Mischkomposita, were examined more thoroughly. The346 examples have shown that the orthographic, grammatical features and those regarding wordformation follow the rules of the German language. Hyphenated compounds are the most commonin our corpus, which could mean that most of them still are occasional formations, on their way tointegration. As to the possible reasons for the abundant use of anglicisms in women’s magazines,we suggest stylistic and space saving motives. We also observed that recently, possibly due to theEnglish influence, German compounds seem to be tending to hyphenation.